W przypadku osób po przebytym epizodzie depresyjnym wystarczy niewielki wzrost smutku, aby doprowadzić do ponownego uruchomienia wzorców myślenia, jakich doświadczyły one w czasie depresji. Żeby użyć analogii do komputera, program “depresyjnego myślenia” cały czas działa w tle w sposób niezauważalny i jest wywoływany poprzez określone wydarzenie na wejściu (“poznawcza reaktywność”).

W trakcie kursu uczymy się zmieniać nasz stosunek do tych myśli.

Nie dotyczy to tylko potwierdzonych epizodów depresyjnych ale i stanów obniżonego nastroju. Mechanizm uruchamiania jest taki sam, mechanizm profilaktyki jest taki sam. Jedyna różnica to skala zjawiska.

Mechanizm uruchamiania stanu obnizonego nastroju

Tak jak wspomniałem powyżej, mechanizm uruchamiania stanu obniżonego nastroju polega na tym, że w przypadku pojawienia się wyzwania próbujemy sobie z nim poradzić za pomocą myślenia. Niestety najczęściej przyjmuje ono postać monotonnego i powtarzalnego ropamiętywania co prowadzi do wydłużenia stanu obniżonego nastroju. Jest to rezultat odwrotny do zamierzonego.

Okazuje się, że cały stan umysłu, konfiguracja lub wzorzec negatywnego nastroju-myśli-wyobrażeń-doznań cielesnych, został “dostarczony” w reakcji na znajomą sytuację. Ten stan umysłu obejmuje zarówno łatwo dostępne negatywne treści, jak i tendencję do radzenia sobie sobie z nimi za pomocą rozmyślania. Obejmuje on jednak pętle sprężenia zwrotnego związane z wpływem emocji na ciało.

Weźmy na przykład sytuacje opisaną w podręczniku MBCT, w której przez kilka dni jesteśmy wytrąceni z równowagi, bo sprzedawca w sklepie był nieuprzejmy lub znajomy nie oddzwonił przez dwa dni. Powodem naszego zdenerwowania jest nie tyle pierwotna sytuacja, ile to, że nasze myśli cały czas biegną w kółko pewnymi utartymi koleinami, próbując przede wszystkim dociec, dlaczego tak się zdenerwowaliśmy. Tego rodzaju zamartwianie się problemem, zamiast pomagać nam w wydostaniu się z “nieszczęścia”, jakie wierzymy że nas spotkało, powoduje, że jeszcze bardziej pogarszamy swoją sytuację i pogrążamy się w trudnościach.

Odniesienie do “klasycznych” mechanizmów radzenia sobie ze stresem będzie przedmiotem dyskusji w trakcie spotkań na kursie.

Mechanizm profilaktyki

W trakcie kursu uczymy się patrzenia na myśli z dostatecznie szerokiej perspektywy pozwalającej na traktowanie ich po prostu jako “myśli”, a nie bezwględnie jako odzwierciedlenia rzeczywistości. W rezultacie jeżeli u danej osoby kanał świadomego przetwarzania wypełni się nieruminacyjnymi treściami, to przez ten okres po prostu nie będzie ona zdolna do ruminacji. Podstawowym mechanizmem profilaktyki jest zmiana naszego stosunku do myśli.

Gdy klienci mówią, że odczuwają smutek, boją się lub że mają osądzające czy beznadziejne myśli, uczymy się innego podejścia niż było to dotychczas (próba wymyślenia rozwiązania poprzez dalsze myślenie bądź uciekanie w rozrywkę, pracę, sen itp.) Zachęcamy ich do tego żeby pozwolić trudnym myślom i uczuciom po prostu być, żeby przyciągnąć do nich życzliwą świadomość.

Podstawowe przesłanie programu MBCT jest takie, że my wszyscy często jesteśmy porywani przez prądy myśli i uczuć związanych z przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Często tracimy z oczu chwilę obecną, gdyż “jesteśmy gdzie indziej”. Gdy potrafimy być w chwili obecnej, stajemy się bardziej przytomni w naszym życiu, bardziej świadomi każdej chwili i bardziej świadomi wyborów, jakie stoją przed nami. Możemy wybrać świadomą odpowiedź zamiast automatycznej, często nieużytecznej reakcji.

Uczestnictwo w programie daje nam szansę na pełniejsze przeżywanie każdego dnia.

Program kursu

Kurs rozpoczynamy we wtorek 15go marca o 19 i spotykamy się przez 8 tygodni co wtorek o tej samej porze. Kurs ruszy w momencie zapisania się pierwszej osoby.

Każde spotkanie trwa około dwie godziny na platformie zoom. Poniżej program.

1. Spotkanie: Świadomość i automatyczny pilot.

2. Spotkanie: Życie w myślach.

3. Spotkanie: Zbieranie rozproszonych myśli.

4. Spotkanie: Rozpoznawanie awersji.

5. Spotkanie: Zostawianie spraw własnemu biegowi.

6. Spotkanie: Myśli nie są faktami.

7. Spotkanie: Jak zadbać o siebie najlepiej?

8. Spotkanie: Podtrzymywanie i rozwijanie nowych umiejętności.

W trakcie każdego spotkania będziemy rozmawiać na “zadany” temat. Będzie czas na medytacje i na dyskusje. Będę udostępniać nagrania, do słuchania których będę namawiać tak, by w trakcie spotkań mieć okazję omówić co działa a co nie działa i co możemy z tym zrobić.

Cena kursu

Cena kursu to 600 PLN i obejmuje osiem spotkań on line (plus dodatkowe spotkanie dotyczące budowania nawyku) oraz materiały do każdego spotkania.

Jeżeli jesteś zainteresowana / zainteresowany proszę o maila na adres wojciech.jura@gmail.com i umówimy się na krótkie spotkanie on line…

Na koniec postanowiłem zamieścić kilka wartościowych cytatów z moich ulubionych książek i artykułów o uważności:

“Ci, którzy nie odnaleźli swojego prawdziwego bogactwa, jakim jest promienna radość Bycia i towarzyszący mu głęboki, niezachwiany spokój, są żebrakami, nawet jeśli mają wielkie bogactwo materialne. Szukają na zewnątrz skrawków przyjemności lub spełnienia, potwierdzenia, bezpieczeństwa lub miłości, podczas gdy mają w sobie skarb, który nie tylko zawiera wszystkie te rzeczy, ale jest nieskończenie większy niż wszystko, co może zaoferować świat.” E. Tolle

“Umysł jest wspaniałym narzędziem, jeśli jest właściwie używany. Stosowany niewłaściwie, staje się jednak bardzo destrukcyjny. Mówiąc dokładniej, nie chodzi o to, że używasz umysłu w niewłaściwy sposób – zwykle w ogóle go nie używasz. To on używa Ciebie. To jest jak choroba. Wierzysz, że jesteś swoim umysłem. To jest złudzenie. Instrument cię przejął.” E. Tolle

“Warto podkreślić, jak wyzwalające jest uczucie, że potrafimy dostrzec, iż nasze myśli są tylko myślami i że nie są one “mną” ani “rzeczywistością”. Prosty akt uznania naszych myśli za myśli może nas uwolnić od zniekształconej rzeczywistości, jaką one często tworzą, oraz umożliwić nam większą jasność widzenia i większe poczucie kontroli w naszym życiu.” J. Kabat-Zinn

“Możemy próbować odwracać uwagę na wiele sposobów od niezadowalających aspektów życia lub ukrywać je na różne atrakcyjne sposoby – na przykład poprzez angażowanie się w ciągłą aktywność, zanurzanie się w doświadczeniach zmysłowych lub dążenie do bogactwa, władzy i sławy. Ale rzeczywistość, z jej nieuniknioną miarą cierpienia, zawsze w końcu stanie przed nami. Z tego powodu lepiej od samego początku spojrzeć rzeczywistości w twarz i postanowić wykorzenić rzeczywiste przyczyny cierpienia i pielęgnować rzeczywiste przyczyny prawdziwego szczęścia.” M. Ricard

“Podczas medytacji zbliżasz się coraz bardziej do siebie i zaczynasz rozumieć siebie o wiele jaśniej. Zaczynasz widzieć wyraźnie bez analizy pojęciowej, ponieważ dzięki regularnej praktyce widzisz, co tak naprawdę robisz. Widzisz, że odtwarzasz w kółko te same taśmy w swoim umyśle. Imię partnera może być inne, pracodawca może być inny, ale tematy są dosyć powtarzalne. Medytacja pomaga nam wyraźnie zobaczyć siebie i nawykowe wzorce, które ograniczają nasze życie. Zaczynasz wyraźnie widzieć swoje opinie. Widzisz swoje osądy. Widzisz swoje mechanizmy obronne. Medytacja pogłębia zrozumienie siebie.” Pema Chodron

“Kiedy musimy zrobić coś ważnego, ale stresującego lub gdy stajemy w obliczu bolesnych sytuacji, których nie można zmienić, trudno jest mądrze radzić sobie z naszymi uczuciami. Tryb rozwiązywania problemów może powodować problemy, ponieważ skupia nas na próbach zmiany rzeczy, nawet jeśli zmiana jest nierealistyczna. W takich sytuacjach potrzebujemy umiejętności akceptowania nieprzyjemnej rzeczywistości. Ćwiczenie uważności uczy nas, jak akceptować rzeczy, których nie możemy zmienić. Paradoksalnie prowadzi to do zdrowszej, bardziej znaczącej zmiany.” Ruth Baer